Zdzisław Jaroszewski

Nagrobek

Kliknij obraz, by obejrzeć go w powiększeniu

Biogram

dr Zdzisław Jaroszewski (1906-2000) – nestor polskich psychiatrów 

Zdzisław Jaroszewski urodził się 18 VI 1906 r. w Lubawie, w dawnym woj. pomorskim. Wychowywał się w bardzo katolickiej i patriotycznej rodzinie polskiej w Lubawie, w ówczesnym zaborze pruskim, zaledwie 30 kilometrów od pól bitewnych Grunwaldu. Jego ojciec, Franciszek, był tam wybitnym działaczem społeczno-narodowym, kierownikiem polskiego Banku Konsumowego, prezesem miejscowego „Sokoła", co już samo przez się wiele mówi o jego światopoglądzie. W pamięci Zdzisława utkwił szczególny fakt z dzieciństwa: nocna pielgrzymka całej rodziny na pola Grunwaldu w 1910 r., w pięćsetną rocznicę wielkiej bitwy, decydującej o losie Polski. Wielką rolę w tradycji rodzinnej odegrał cioteczny dziadek Zdzisława, Teofil Rzepnikowski, lekarz, uczestnik powstania styczniowego, działacz narodowy i organizator instytucji oświatowych i społeczno-gospodarczych na Warmii i Mazurach.
Jaroszewski pisał w swoich wspomnieniach: „żyliśmy od dziecka w zorganizowanym społecznie oporze przeciwko naporowi niemczyzny, a żywymi wzorami postaw obywatelskich byli: matka, ojciec i dziadek cioteczny". 
W ich ślady wstępuje Zdzisław. Już jako uczeń w progimnazjum pruskim był sekretarzem filomackiego koła im. Tomasza Zana, a jako student działał w katolicko-narodowym Towarzystwie Oświatowym „Praca" oraz w młodzieżowym ruchu abstynenckim.. Po zdaniu matury w Grudziądzu (1923 r.) odbył studia lekarskie na Uniwersytecie Poznańskim, a w 1930 r. uzyskał stopień doktora wszechnauk lekarskich.  Pracował kolejno w zakładach w Świeciu, Gnieźnie i Owińskach, tę ostatnią pracę łączył z asystenturą w Klinice Neurologiczno- Psychiatrycznej w Poznaniu.

Brał udział w kampanii wrześniowej jako dca plut. kompanii sanitarnej Armii Łódź. Po rozproszeniu Armii zorganizował I Kompanię Sanitarną Obrony Warszawy i dowodził nią do kapitulacji stolicy. Po zwolnieniu z niewoli wrócił do Owińsk k. Poznania, gdzie do wybuchu wojny pracował w zakładzie psychiatrycznym. Od stycznia 1940 r. pracował na lubelszczyźnie jako lekarz Ubezpieczalni Społecznej, opiekując się również gettem. Pracę zawodową łączył z działalnością konspiracyjną w organizacji ,,Ojczyzna" kryptonim ,,Omega", założonej w Poznaniu na przełomie IX/X 1939 r. na okres wojny, a rozwiązanej w lipcu 1945 r. Zaprzysiężony wiosną 1940 r. działał pod ps. Jan. Aresztowany w listopadzie 1942 r., wkrótce zwolniony, uszedł do Warszawy w styczniu 1943 r. Pod nazwiskiem Józef Morawski podjął pracę zawodową i włączył się do działalności konspiracyjnej, kierując sekcją medyczną ,,Ojczyzny", opieką nad rodzinami wysiedlonymi z Ziem Zachodnich, zdobywaniem sprzętu i materiałów sanitarnych dla AK. Zajmował się też opracowywaniem koncepcji organizacji powojennej służby zdrowia i programu ideowo-politycznego ,,Ojczyzny". Od 1943 r. był członkiem kierownictwa tej organizacji. W lipcu 1944 r. współorganizował konspiracyjny zjazd członków ,,Ojczyzny". Owocem obrad działaczy ,,Ojczyzny" było powołanie po wojnie Instytutu Zachodniego w Poznaniu. Po wojnie wrócił do pracy zawodowej i działalności naukowej. 

Kliknij, by powrócić do poprzedniej strony