prof. Maria Dąmbska

Nagrobek

Kliknij obraz, by obejrzeć go w powiększeniu

Biogram

Prof. dr hab. n. med. Maria Dąmbska (1925-2005) - wybitna polska neurolog i neuropatolog

    Urodziła się 4 grudnia 1925 r. we Lwowie. Wychowała się w rodzinnym majątku w Rudnej Wielkiej koło Rzeszowa. Maturę zdała na tajnych kompletach. Studia ukończyła w Akademii Medycznej w Poznaniu i 24 maja 1952 r. uzyskała dyplom lekarza. 

    Od początku interesowała się psychiatrią i interną. Po dyplomie przeniosła się do Gdańska, gdzie miała rodzinę. Pracowała jednocześnie w Wojewódzkiej Poradni Zdrowia Psychicznego i w Klinice Chorób Wewnętrznych. Dodatkowo zatrudniona była w Gdyni, w Poradni Przeciwalkoholowej. Był to okres tzw. nakazów pracy. Aby uratować kadrę Poradni Zdrowia Psychicznego towarzyszyła parokrotnie w wyjazdach do Ministerstwa Zdrowia w Warszawie, gdzie skutecznie udało się uratować wielu kolegów od nakazów pracy w odległych szpitalach. 

    Prof. Dąmbska, jako pochodząca z ziemiańskiej rodziny, dostała nakaz pracy na 3 lata w Dziekance koło Gniezna. Prowadzony przez Nią oddział był wysoko oceniany przez prof. Anatola Dowżenkę, który wizytował go jako konsultant wojewódzki i opowiadał o tym po przeniesieniu się do Instytutu Psychoneurologicznego w Pruszkowie. W roku 1954 udało się Jej dostać na 4-miesięczny kurs podstaw neurologii, prowadzony w Instytucie przez doc. Ewę Osetowską, która wróciła właśnie ze stażu naukowego u prof. Ludo van Bogaerta w Bunge. Docent Osetowska, będąc pełną zapału do neuropatologii, zainspirowała grupę młodych neurologów, do których należeli Maria Dąmbska, Henryk Wiśniewski, Mirosław Mossakowski, Irmina Zelman, Zuzanna Kraśnicka, Lech Iwanowski, Tadeusz Majdecki, Halina Kroh i ja – do zainteresowania się tą dziedziną nauki. 

    Po skończeniu kursu Maria Dąmbska podjęła pracę w nowo zorganizowanej Pracowni Histopatologii Układu Nerwowego PAN, mieszczącej się początkowo w Klinice Neurologicznej AM w Warszawie, wspieranej przez prof. Opalskiego, który sam był żywo zainteresowany neuropatologią i utrwalił swoje nazwisko w nauce dzięki opisaniu szczególnego typu komórek w encefalopatii wątrobowej. W roku 1955 zdała egzamin I stopnia z neurologii, a w roku 1959 uzyskała II stopień specjalizacji z neurologii. W roku 1955 otrzymała specjalizację z neuropatologii. 

    W 1955 r. została pracownikiem powstałego z inicjatywy prof. M. Mossakowskiego Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN. W roku 1960 obroniła pracę doktorską pt. Zmiany zapalne w mózgach po zabiegach operacyjnych. Jej promotorem była prof. Ewa Osetowska. W roku 1966 uzyskała habilitację, a następnie w 1979 r. otrzymała nominację na profesora nadzwyczajnego. W roku 1988 została profesorem zwyczajnym. Pozostała wierna neuropatologii i w swojej pracy naukowej zajęła się neuropatologią rozwojową, stając się najwybitniejszym, cenionym w kraju i za granicą, znawcą zmian w układzie nerwowym okresu dziecięcego. 

    W roku 1967 przejęła po prof. Osetowskiej kierownictwo Zakładu Neuropatologii CMDiK PAN. Z tego Zakładu została później wydzielona Pracownia Neuropatologii Rozwojowej, którą prof. Dąmbska kierowała aż do śmierci. W 1962 r., po doktoracie, skierowano Ją na 6-miesięczny staż w belgijskim Instytucie Bunge u prof. Ludo van Bogaerta. Zdobyte tam doświadczenie przesądziło ostatecznie o Jej dalszej specjalizacji. 

    Była osobą niezwykle pracowitą i odpowiedzialną. W roku 1963 znalazła się w gronie założycieli Stowarzyszenia Neuropatologów Polskich i pisma Neuropatologia Polska. Od 1968 r. należała do Zarządu Głównego SNP, pełniąc kolejno różne funkcje, od członka Komisji Nagród do przewodniczącej Stowarzyszenia, którą była w latach 1981–1987. Jednocześnie, od 1969 r. pracowała w redakcji Neuropatologii Polskiej, początkowo jako sekretarz, a od 1993 r. jako redaktor naczelny. W roku 1996 doprowadziła do przejścia pisma na język angielski i zmiany nazwy na Folia Neuropathologica. Prof. Dąmbska wprowadziła je na bardzo wysoki poziom w rankingu międzynarodowym. Zostało ono umieszczone na tzw. liście filadelfijskiej i otrzymało wysoki impact factor. Jest indeksowane w Medicus/Medline, Neurosciences Citation Index, Sci Search, Research Alert, Chemical Abstracts, Embase/Excerpta Medica, Polish Medical Bibiography i Index Copernicus. W roku 1990 prof. Dąmbska została honorowym członkiem SNP. Od roku 1982 była członkiem International Society of Neuropathology, a w latach 1984–1988 jego wiceprezydentem. Należała także do licznych towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych. 

    W 1978 r., w uznaniu pracy naukowej i społecznej, przyznano Jej Złoty Krzyż Zasługi. Poza pracą naukową, której efektem były 132 publikacje w różnych pismach krajowych i zagranicznych, prof. Dąmbska była promotorem 11 doktoratów pracowników naukowych, zarówno z macierzystej placówki, jak i z innych zakładów naukowych. Wspierała ich z wielką życzliwością w trudnym okresie opracowywania materiału i pisania pracy. Była także świetnym dydaktykiem. Zgromadziła wielką kolekcję preparatów histopatologicznych i przeŸroczy, które służyły Jej na wykładach podczas kursów prowadzonych w Instytucie Psychiatrii i Neurologii dla lekarzy przygotowujących się do specjalizacji II stopnia z neurologii. Jej wykłady z zakresu neuropatologii rozwojowej były bardzo cenione przez słuchaczy. Ponadto napisała wiele rozdziałów do podręczników i monografii, m.in. do trzech fundamentalnych podręczników neuropatologii. Ważnym dziełem jest napisana wspólnie z prof. Krystyną Wiśniewską z USA monografia Normal and Pathological Development of the Human Brain and Spinal Cord, wydana w języku angielskim przez firmę John Libbey w Londynie. 

    Poza pracą naukową prof. Dąmbska wiele czasu i uwagi poświęcała pacjentom. Od 1969 r. była konsultantem-neurologiem w Instytucie Onkologii przy ul. Wawelskiej. Każdemu choremu okazywała wiele cierpliwości i życzliwości, poświęcając mu wiele czasu i uwagi. Wykształcenie kliniczne wykorzystywała także opiekując się przez długie lata dziećmi niewidomymi w Laskach. Dojeżdżała tam regularnie i z wielkim oddaniem badała i leczyła dzieci, nie odmawiając pomocy także ich opiekunom. Prof. Dąmbska była wielokrotnie zapraszana na długie pobyty naukowe w różnych zagranicznych ośrodkach naukowych, np. w roku 1962 pracowała 6 mies. w belgijskim Instytucie Neuropatologii Bunge u prof. Ludo van Bogaerta, w roku 1967 3 mies. spędziła w Centrum Badań Neonatalnych w Paryżu, po powrocie stamtąd rozpoczęła pracę w warszawskim Instytucie Matki i Dziecka. W 1973 r. spędziła 3 mies. w Laboratory of Perinatal Physiology w NIH Bethesda, USA. Wielokrotnie spędzała po kilka miesięcy w Institute for Basic Research in Developmental Disabilities, Staten Island, NY w USA, gdzie przygotowała wiele prac publikowanych w renomowanych pismach zagranicznych. 

    31 grudnia 1995 r. prof. Dąmbska przeszła na emeryturę, ale nie zmniejszyło to jej aktywności i pracowitości. Nadal, choć w teoretycznie zmniejszonym wymiarze godzin, pracowała w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN im. prof. M. Mossakowskiego i dopóki zdrowie jej pozwoliło, była redaktorem naczelnym Folia Neuropathologica. Ponadto była aktywnym członkiem Komitetu Nauk Neurologicznych PAN i przewodniczącą Komisji Neuropatologii Klinicznej tego Komitetu. Tak jak dawniej organizowała posiedzenia naukowe tej Komisji, z przeglądem trudnych preparatów histopatologicznych i żywą dyskusją. 

    Prof. Maria Dąmbska, pełna życzliwości wobec kolegów i podwładnych, przyjazna, zawsze chętna do pomocy i pełna poczucia odpowiedzialności, zarówno w pracy naukowej, jak i klinicznej, zjednała sobie wielu przyjaciół. 

prof. dr hab. n. med. Jerzy Dymecki

Link do serwisu Termedia z biogramem prof. Marii Dąmbskiej, z którego zaczerpnięto niniejszą treść.

Kliknij, by powrócić do poprzedniej strony